A VOLTAS COA PRESIÓN

Supoño que sería culpa do tren de borrascas que estes días nos acosan. Cicloxénese por aquí, cicloxénese por alá, que si sae Éowyn, que se entra Herminia...o caso é que as subidas e baixadas de presión cando estamos traballando con gases pode ter consecuencias importantes. E foi entón cando entre tanto bombardeo meteorolóxico me lembrei que lle debíamos unha entrada no blog a Laura de Uña e ao seu avezado alumnado que tiña moito que ver con isto da presión.

Xa antes de Nadal tocaba entender como se produce ese proceso tan aparentemente simple como é a respiración humana. 

Opción Nº1: sacamos o libro de texto ou unhas fotocopias, lemos o texto, mandámolo estudar e ao cabo de 2 semanas (cando xa estea esquecido) facemos unha proba escrita para ver que é o que lembran, digo entenden, digo acertan...

Opción Nº2: construímos un modelo pulmonar caseiro que nos axude a VISUALIZAR o proceso e malo será que véndoo, tocándoo e interaccionando con el, non sexan capaz de explicar perfectamente iso que nos mantén vivos nesta bola enorme de gases aferrados á Terra.

Parece que Laura optou pola opción 2; a opción 1 soémola deixar para o 90% restante do temario ;-)

Pois nada, a traballar. 

Unha botella de plástico, unhas palliñas desas de sorber, globos, unhas luvas de látex, tesoiras, plastilina, gomas elásticas e cinta adhesiva.

A idea e simple: facer un burato no tapón dunha botella de plástico e meter por el unha palliña conectada a un globo (ou dous se queremos simular os dous pulmóns). A base da botella recórtase y desbótase poñendo no seu lugar unhas luvas de latex. Mellor unha foto porque ao mellor xa estás perdido...

Xa vedes que construíron modelos para o campión do mundo de apnea, para Manolo o carpinteiro que acende un pitillo con outro todo o día, para Maribel a nena 10 que lidera os movementos anti-TODO (anti tabaco e anti polución entre eles) e para David, o neno enfermizo e asmático que se senta na última fila pegado á parede....vamos que na variedade está o gusto.

Despois tocaba probar o asunto a ver como ía...

Moi ben, toma aire logo (INSPIRA)...quero dicir "...tira da luva cara abaixo"

¿Notas como inflan os globos de dentro da botella? se a resposta é si, vas ben. Estalle pasando o mesmo que aos teus pulmóns cando inspiras: énchense de aire porque ao aumentar o volume arredor dos globos (pulmóns) a presión diminúe. Como todo nesta vida tende ao equilibrio, o aire de fóra entra pola palliña (traquea) e compensa esa diminución cun aumento de presión ata que ambas presións se igualan e daquela xa nos podes coller máis aire.

Como esta situación é complicada de manter un anaco largo toca levar a cabo o paso 2 que consiste en soltar o aire inspirado e botalo fora (EXPIRAR). Se o queres ver no modelo pois preme as luvas cara arriba para que se reduza o volume e provoque un aumento de presión (xa sabes que presión e volume lévanse moi mal e cando unha aumenta a outra diminúe só para amolar). A consecuencia neste caso nesa permanente busca do equilibrio é que toca expulsar o aire dos pulmóns (globos) e provocar así unha redución da presión.

Afortunadamente non temos que lembrar nada para levalo a cabo no noso corpo. É un movemento involuntario controlado polo centro respiratorio na base do cerebro, un director de orquestra estupendo que mobiliza diafragma, músculos intercostais, do pescozo e abdominais e executa unha secuencia combinada de inspiracións-expiracións unhas 170 millóns de veces ao longo da nosa vida (se todo vai ben claro...).

De todos os xeitos o máis importante non é só coller aire e expulsar aire. O noso corpo é unha máquina tan asombrosa que está preparada para aproveitar cada unha desas viaxes en función dos pasaxeiros que leve. A viaxe de ida (inspiración) leva un moi especial: o osíxeno, que nada máis entrar nos pulmóns báixase axiña para cambiar de medio de transporte e emprender unha aloucada viaxe polos rápidos do torrente sanguíneo cara as células. O sitio de deixa o osíxeno aprovéitao na viaxe de volta (expiración) o dióxido de carbono para saír do corpo (é un pouco claustrofóbico e encántalle saír ao exterior en canto pode).

Pero desta volta non se trataba de entender a bioquímica da respiración senón a parte física: inspirar e expirar, inflar e desinflar, diminuír e aumentar a presión arredor dos pulmóns.

E creo que o obxectivo acadouse.

  

De paso acadouse outro non menos importante. O avance da ciencia sempre ten unha compoñente práctica da man da experimentación no método científico, pero non hai que esquecer a parte teórica na que se deben sustentar as explicacións. E para comprender ese marco teórico o desenvolvemento de modelos sempre tivo unha importancia crucial. Ás veces son tan bos que podemos caer na tentación de pensar que a realidade é a que nos presenta o modelo, mais non é así. A realidade é seguramente máis complexa pero ás veces é mellor unha simplificación que siga sendo fiel a esa realidade pero que nos permita comprendela mellor.

Seguramente o alumnado de Laura de Uña, coa axuda dunha botelliña, globos e palliñas...xa entendeu mellor os movementos que teñen que ver coa respiración pulmonar.

Parabéns se iso é certo ;-)